Nasıl İş Güvenliği Uzmanı Olunur?

İş Sağlığı ve Güvenliği ve İş Güvenliği Uzmanlığı Kavramları

İş sağlığı ve güvenliği, iş yerlerinde çalışanları iş kazalarından ve meslek rahatsızlıklarından korumak için alınması gereken önlemlerin tümüdür. 1 Ocak 2013 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na bağlı 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu çıkartılmıştır. Bu kanun kapsamında, iş yerlerinde uymakla yükümlü olunan oldukça çok yönetmelik bulunmaktadır. Ayrıca bu kanunla beraber iş yerlerinde iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi bulundurma zorunluluğu getirilmiştir.

İş yerleri; az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olmak üzere 3 sınıfa ayrılırlar. Mevzuat gereği tehlikeli ve çok tehlikeli iş yerlerinde, iş güvenliği uzmanı bulundurma zorunluluğu vardır. Eğer işyeri az tehlikeliyse sadece ellinin üstünde çalışan olduğu durumda isg uzmanı bulundurma zorunluluğu oluşur. Elli ve altı için henüz herhangi bir zorunluluk bulunmamaktadır.

İş sağlığı güvenliği, sadece uzman ya da işyeri hekiminin alacağı tedbirlerle yeterli kalmamaktadır. Hem işverenin hem de çalışanların katılımıyla ortak bir isg kültürünün oluşmasıyla sağlanır. İş sağlığı ve güvenliği kültürünün oluşabilmesi için eğitim çalışmaları başta olmak üzere her türlü alanda önlem alınarak kazaların ve meslek rahatsızlıklarının önüne geçilebilir. Yasalarla birlikte bu alanda gelişsek de maalesef Avrupa’da en çok iş kazası olan ülke Türkiye’dir. Ölümlü iş kazalarında da dünyada 3. sırada olmamız isg eğitimi kavramını daha da fazla önemli kılmaktadır.

İş Güvenliği Uzmanı Nasıl Olunur?

İş sağlığı ve güvenliği eğitimi alabilmek için üniversitelerin mühendislik veya fen edebiyat fakültelerinden fizik, kimya ya da biyoloji bölümlerinden mezun olmanız gerekmektedir.

Bu koşulları sağladığınız takdirde iş sağlığı ve güvenliği kursu katılımı hakkı kazanırsınız.

Bu kursların bir kısmı online, bir kısmı yüz yüze, bir kısmı da staj olmak üzere 3 aşamadan oluşur. Eğitim süreci tamamlandığında isg uzmanı olmak için sınava girilir. Sınavı başarıyla geçmeniz halinde C sınıfı belgesi sahibi olan iş güvenliği uzmanı olursunuz.

C sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak 4 yıl çalıştıktan sonra B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavına girme hakkınız bulunmaktadır. B sınıfı belgeli uzman olarak da 3 yıl çalıştıktan sonra A sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavına girme hakkı elde edebilirsiniz.

İşyeri hekimleri için böyle bir sınıflandırma söz konusu değildir. Doktor olup iş sağlığı eğitimi aldıktan sonra, sınavda başarılı olduğunuz takdirde işyeri hekimi olarak işe başlayabiliyorsunuz.

Son zamanlar da üniversitelerde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili bölümler hızla açılmaya devam etmektedir. Bu bölümlerin dört senelik ya da iki senelik seçenekleri mevcuttur. Ancak bu bölümler tamamlandıktan sonra doğrudan iş güvenliği uzmanı olmanız mümkün değildir. Sadece uzmanlık sınavına girme hakkı kazanmanız mümkündür.

Eğer C sınıfı iş güvenliği uzmanı iseniz ve dört yıl çalışma süresini tamamlamadan B sınıfı isg uzmanı olmak istiyorsunuz doktora programlarına başvurmanız gerekmektedir. Tezsiz yüksek lisans yaptıktan sonra ise dört yıl beklemeden, B sınıfı uzmanlık sınavına girme hakkı kazanmanız mümkün olmaktadır.

C sınıfı isg uzmanlarının az tehlikeli, B sınıfı uzmanların tehlikeli, A sınıfı uzmanların da çok tehlikeli iş yerlerine bakma yetkisi vardır. Fakat yeterli uzman olmaması sebebiyle bakanlık C sınıfları B sınıfına, B sınıfları ise A sınıfına bakabilir şeklinde bir kanun çıkartmıştır. Bu kanunun bitiş tarihi ise 31 Aralık 2023’tür.

İş Güvenliği Uzmanı Görevi Nedir? Neler Yapmakla Yükümlüdür?

İş güvenliği uzmanı;

İşyeri danışmanı niteliğindedir.
Herhangi bir yetkiye ya da bir yaptırım gücüne sahip değildir.
İşverene işyeriyle alakalı risk değerlendirmesi yapar. Bu risk değerlendirmesinde ise, iş yerindeki olası riskleri ve bu riskler gerçekleştiğinde oluşabilecek zararları tespit eder.
Saha denetimini yapar. Bütün makine ve ekipmanlarda meydana gelebilecek tehlikeli durumlar tespit eder ve buna göre de gerekli önlemleri işverene bildirir.
Risklerin düzeltici faaliyetlerini planlayıp takip eder.
Risk değerlendirme raporunu hazırlar.
Acil durum planı hazırlamakla yükümlüdür. Bu planda da ‘’Olası bir acil durumda neler yapılmalı?’’ ya da ‘‘Acil durumun meydana gelmemesi için tedbir ve kapsamlar nelerdir?’’ gibi sorulara cevap belirler.

İş güvenliği uzmanının, bu hizmetlerin dışında çalışanlara eğitim düzenleme görevi de vardır. Bu eğitim tehlike sınıfına göre farklı sayılarda ve farklı sürelerde olmaktadır. Bu eğitimlerde de ‘‘İş güvenliği nedir?’’, ‘’İş kazalarını azaltmak ve önlemek için alınması gereken tedbirler nelerdir?’’, ‘‘Çalışanların üzerine düşen görevler nelerdir?’’ gibi sorulara yanıt bulunur.

Eğitim sonrası çalışanlara etkinlik değerlendirmesi için bir sınav yapılır. İşyeri hekimiyle ortak çalışılıp, çalışanları hem güvenlik hem de sağlık açısından daha üst seviyelerde çalışmasına imkan oluşturan planlı ve organize iştir.